+31(0)30 88 879 27 office@bebright.eu

Hoe organiseren gemeenten over vijftien jaar de taken en verantwoordelijkheden in het sociaal domein? Tijdens de derde een laatste werkconferentie Toekomstscenario’s, op 18 november in Eindhoven, verplaatsen de deelnemers zich in de scenario’s en geven zij de pilotgemeenten advies.

In het Natlab in Eindhoven, ooit het natuurkundige laboratorium van Philips, start de derde werkconferentie toekomstscenario’s met een presentatie van Hans de Jong. De CEO van Philips Benelux vertelt over de wereld in 2030 (lees hierover meer in dit artikel). Daarna gaat Berend Buys Ballot van BeBright in op de drie scenario’s die zijn ontwikkeld: Samendam, Staatsburcht en Ikhoven. De verschillen tussen de scenario’s zitten in twee kernonzekerheden: de Nederlandse en lokale economie en de maatschappelijke oriëntatie, oftewel: hoe ontwikkelen de formele en informele solidariteit zich de komende vijftien jaar? Volgens Buys Ballot is het sociaal domein te complex om in twee kernonzekerheden te vatten. Daarom zijn er nog een aantal onzekerheden meegenomen. Hoe groot is het transformatievermogen van de verschillende actoren? Wat wordt de rol van de overheid? Op welk niveau liggen de belangrijkste bevoegdheden? Op welke schaal worden taken en activiteiten in het sociaal domein georganiseerd? Wat is de basis voor samenwerking tussen burger, maatschappelijke instellingen, gemeente en het Rijk? In drie scenario’s is een consistente combinatie gezocht van deze onzekerheden.

Samendam
De bezoekers mogen zelf kiezen bij welk scenario ze aanschuiven. Het scenario Ikhoven is gekoppeld aan pilotgemeente Bergen op Zoom, Staatsburcht aan Rotterdam en Samendam aan pilotgemeente Delft.
‘Welkom in droomland’, zegt Richard Toussain, afdelingshoofd cluster Samenleving in de gemeente Delft. Scenario Samendam gaat uit van een verbonden samenleving, met plaats voor vernieuwingen. De klassieke economische groei is gestagneerd, maatschappelijke waarde is het alternatief. De overheid is bescheiden, burgerinitiatieven krijgen de ruimte. Er is een deeleconomie ontstaan, waarbij mensen hun huis, auto, gereedschap en huisdier delen. Om geld vrij te maken voor zorg op hun oude dag, verkopen mensen hun huis aan de corporatie, om het daar vervolgens van terug te huren. De tandenborstel is een poetscoach geworden, die de tandarts informeert over de staat van het gebit. ‘Samen zijn we de samenleving’, klinkt het in de animatie. ‘Tenminste, als het lukt om aan te haken.’

Adviesvragen Delft
Toussain vertelt iets over Delft, dat iedereen kent van het Delfts blauw, Vermeer en de TU. Door de nieuwe spoortunnel, die duurder uitviel dan geraamd, is de financiële positie van de gemeente onder druk komen te staan. ‘Door verscherpt toezicht moet elk nieuw voorstel dat niet in het programma staat, eerst langs de provincie. Je kunt je voorstellen wat dat doet met de beleidsvrijheid.’ Toussain vertelt over de tweedeling, tussen de jonge populatie die tijdelijk in Delft woont om te studeren en de laagopgeleiden die hun hele leven in Delft blijven. De woningmarkt bestaat voor 47 procent uit sociale woningbouw. De kosten van jeugdzorg en de Wmo zijn hoog. Toussains adviesvraag luidt: hoe kan Delft de tweedeling in het sociaal domein verkleinen? En hoe gaat Delft om met de veranderende rol van de overheid?

Studenten mixen met senioren
In subgroepen barst de discussie los. Gea Sijpkes, bestuurder van het woonzorgcentrum van Humanitas, heeft in Deventer goede ervaring met het mengen van studenten en senioren. ‘Via een anti-kraakregeling hebben we vijf kamers verhuurd aan studenten. Zij mogen gratis in het woonzorgcentrum wonen, als ze in ruil daarvoor een goede buur zijn. Ontzettend leuk, de interactie die tussen jong en oud ontstaat.’ Waar het aan tafel ook over gaat, is dat jongeren tegenwoordig als prinsesjes zijn opgevoed. Eltjo Lenting, landelijke beleidscoördinator huiselijk geweld bij de Nationale Politie, weet te vertellen dat studenten in Singapore op de universiteit niet alleen wetenschappelijke zaken leren, maar ook sociale vaardigheden. Siem Hiemstra, beleidsadviseur bij de gemeente Veenendaal, vraagt zich af of studenten van de TU Delft in ruil voor studiepunten niet iets zouden kunnen bijdragen aan het sociaal domein. ‘Denk aan maatschappelijke stages. Of een social design challenge.’

Toussain is blij met de opbrengst uit de subgroepen en met het scenariotraject als geheel. ‘Delft is al lange tijd bezig met het vormen van een visie op de transformatie. We waren toe aan de volgende stap. De twee werksessies met maatschappelijke partners waren energiek. De partners willen verder, of de gemeente nu meedoet of niet. Het scenario-traject heeft ons iets gebracht, wat we nog niet hadden.’

Om zelf lokaal en regionaal aan de slag te gaan met toekomstscenario’s kunnen alle deelnemers van dit traject medio december een toolkit verwachten, met daarin een boekje waarin de inhoud en werkwijze van het scenariotraject staat beschreven.

 

Dit blog is afkomstig van GemeentevandeToekomst.nl