Vijf pijlers voor amplitief leiden en werken in zorg en welzijn

Het piept en kraakt in veel zorgorganisaties. De urgentie om aandacht te geven aan minder verzuim en een lagere uitstroom van medewerkers wordt meer dan ooit gevoeld. De Covid 19-pandemie heeft laten zien dat veerkracht van medewerkers en wendbaarheid van organisaties belangrijke voorwaarden zijn voor succes in tijden van verandering. Zorgorganisaties die zich hier bewust van zijn, zetten fors in op meer waardering, werkplezier en amplitief werkgeverschap om samen met medewerkers het verschil te kunnen maken.

De ouder wordende samenleving vraagt om investeren in mensen
Er wordt veel ingezet op werving van nieuwe zorgverleners, maar het is lastig om mensen vast te houden en duurzaam inzetbaar te houden. Bijna 40% van de zorgverleners overweegt om de zorgorganisatie of zelfs de -sector te verlaten. Ongeveer 10% is dit daadwerkelijk van plan (Monitor Gezond werken in de zorg, 2022), vaak veroorzaakt door een hoge werkdruk en het ervaren van te weinig werkplezier.

Om de zorgvraag van de toekomst een antwoord te bieden is het belangrijk om in te zetten op het welbevinden en functioneren van zorgmedewerkers. Meer werkplezier kan daaraan bijdragen. Bovendien leidt werkplezier ook tot een verminderd ziekteverzuim, meer tevredenheid bij cliënten en kwalitatief betere zorg.

In landelijke programma’s zoals Ouder Worden 2040, het Integraal Zorg Akkoord (IZA), en Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (TAZ) en) krijgen het aantrekkelijker werken in zorg en welzijn, het behoud van personeel en het bevorderen van werkplezier nadrukkelijk de aandacht. Via deze programma’s wordt onder meer ingezet op het vergroten van de professionele autonomie en zeggenschap, het verminderen van regeldruk, het uitbreiden van het aantal ontwikkel-/loopbaanpaden en een gezonde, groene en veilige werkomgeving.

Vijf pijlers voor amplitief leiden en werken
Noem het werkplezier of werkgeluk; alle zorgorganisaties realiseren zich dat aandacht voor medewerkers cruciaal is. Om ze te behouden, om hun veerkracht en weerbaarheid te versterken en voor het vergroten van de aantrekkingskracht van de organisatie op nieuwe medewerkers.

Op veel plekken worden dan ook plannen gemaakt om het werkplezier van hun mensen te vergroten. De praktijk blijkt echter weerbarstig.

BeBright begeleidt zorgorganisaties bij het ontwikkelen en realiseren van impactvolle programma’s voor meer werkplezier en goed werkgeverschap. Organisaties die hiermee gaan starten, geven wij vanuit onze ervaringen graag de volgende adviezen.

Pijler 1 | Werk vanuit een amplitieve visie en aanpak
Bij amplitie (een begrip uit de positieve organisatiepsychologie, geïntroduceerd door Ouweneel, Schaufeli en La Blanc, 2009) ligt de focus niet op het behandelen (curatie) of voorkomen (preventie) van de negatieve gevolgen van werkstress, maar op interventies die daaraan voorafgaan. Het gaat over het vergroten van kansen en groeimogelijkheden van medewerkers. Er zijn vier thema’s waar amplitieve interventies zich op richten (Koen en van Keulen, 2020). Het gaat om:

• Gezondheid en vitaliteit: denk aan beweging, voeding en ontspanning;
• Bevlogenheid: een werkklimaat met aandacht voor veerkracht, zelfvertrouwen en waardering;
• Talentmanagement en -ontwikkeling: zingeving, autonomie, succes en prestatie;
• Werkinrichting: regelruimte, werkvariatie en werkomstandigheden, het opruimen van energievreters in de organisatie.

Deze thema’s zijn allemaal even belangrijk. Ze complementeren en beïnvloeden elkaar. Ze vormen één geheel waar je op kunt inzetten om de veerkracht van mensen en de wendbaarheid van je organisatie te versterken.

Met amplitie creëer je een positieve werkbeleving voor alle medewerkers. Natuurlijk blijven er risico’s en zullen problemen zich voordoen. Door te werken aan amplitie kun je die echter aanzienlijk verminderen. Amplitie is geen vervanging van curatie en preventie, maar een belangrijke aanvulling erop.

Pijler 2 | Leid amplitief
Amplitief werken vraagt om een bestuur dat menselijk kapitaal, dus alle medewerkers inclusief vrijwilligers, echt centraal stelt. Leidinggevenden sturen niet alleen op resultaat maar inspireren, faciliteren en coachen medewerkers en vrijwilligers.

Pijler 3 | Geef het adagium ‘medewerker op 1’ betekenis en inhoud
Stimuleer dat medewerkers zichzelf op één kunnen zetten. Leven en werken in de huidige maatschappij en specifiek ook in de zorgwereld is turbulent en uitdagend, dit vraagt veel mensen. Dat gaat op den duur ten koste van de medewerker. De enige optie om het werk in de zorg met energie te blijven uitvoeren, is als een medewerker leert hoe hij of zij zichzelf op 1 leert te zetten en zijn of haar leven goed weet te managen. Want als je jezelf op de juiste manier aandacht geeft, ben je een waardevollere zorgverlener, medewerker en collega.

Pijler 4 | Geef ruimte voor aandacht
Een belangrijk knelpunt voor het verbeteren werkplezier is het gebrek aan aandacht voor medewerkers. Dit komt onder andere door een (eveneens) hoge werkdruk en hoge span of control van leidinggevenden. Maak daarom keuzes en verminder samen het aantal projecten, taken, verplichte handelingen zodat managers en teamleiders kunnen focussen op wat echt belangrijk is: een goed gesprek mét aandacht.

Pijler 5 | Schep een positief werkklimaat
waarin mensen mogen, durven en willen experimenteren om erachter te komen wat werkt en wat niet werkt. Start klein met innovatieve interventies waarbij leren centraal staat. Een dergelijk initiatief is job-crafting, waarbij mensen de gelegenheid krijgen om hun werk aan te passen naar wat ze leuk vinden en goed kunnen. Dat vraagt van de organisatie wel om flexibiliteit voor medewerkers.

Tot slot, zet werken aan amplitie blijvend op de agenda. Het stimuleren van werkplezier en welbevinden is niet iets dat je kunt optimaliseren tot een hoogtepunt en waar je vervolgens niets meer aan hoeft te doen. Zorg ervoor dat het ingebed is in de organisatie voor blijvend resultaat.

Goed werkgeverschap
Ben je benieuwd hoe jouw zorgorganisatie zo goed mogelijk goed werkgeverschap invulling kan geven? Samen inzetten op het vergroten van welbevinden en functioneren van medewerkers? Wil je weten hoe je een vervolgstap zet? Of heb je inzichten en tips vanuit eigen ervaringen? Wij komen graag met je in contact! Neem contact op met Ellis Boerkamp (ellis.boerkamp@bebright.eu) of Bo Fokkes (bo.fokkes@bebright.eu)

Interessant artikel? Meld je dan hier aan en ontvang elke 2 maanden de BeBright nieuwsbrief.