BeBright analytics: vanuit een gedeeld en integraal beeld naar toekomstbestendig wonen

Een gedeeld en integraal beeld van de uitdagingen en ontwikkelingen met betrekking tot toekomstbestendig wonen is noodzakelijk om samen met stakeholders te komen tot een stip op de horizon en deze te vertalen naar een concrete en passende uitvoeringsagenda. De analyse omvat een kwantitatief en kwalitatief inzicht in de uitgangssituatie, maar naar de uitvoering toe ook een objectieve beoordeling van oplossingsrichtingen. Onafhankelijkheid en objectiviteit dragen bij aan het maken van stappen voorbij belangen die in de weg staan van verandering.

Ouder wordende samenleving vraagt om passende woonzorgoplossingen
Het aantal ouderen groeit in absolute en relatieve zin. De ouder wordende samenleving toekomstbestendig maken is een uitdaging. Een van de specifieke uitdagingen betreft het realiseren van voldoende (kwantitatief) en een passend (kwalitatief) aanbod van woningen die de groeiende zorg en ondersteuningsvraag kan beantwoorden. Op dit punt is de transformatieagenda van Ouder worden 2040 door het huidige kabinet omarmd en zijn onderdelen van de agenda overgenomen in het WoZo akkoord (Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen). Niets doen is geen optie, nu handelen is noodzakelijk.

De bestaande kwalitatieve en kwantitatieve mismatch op de woningmarkt wordt groter als we geen aandacht schenken van de vraagstukken van de ouder wordende samenleving. Visie èn oplossingen worden gevraagd voor:

Een toenemende zorgvraag: Door vergrijzing en langere levensduur neemt het aantal mensen met chronische ziektes toe, en hebben mensen meerdere aandoeningen tegelijkertijd. De zorgvraag neemt toe en wordt complexer.

Een toenemend tekort aan zorgverleners: Het tekort aan zorgverleners is in de afgelopen jaren sterk toegenomen. Ook zijn in de toekomst minder mantelzorgers beschikbaar, en zijn mantelzorgers steeds ouder

Een knellende woningmarkt: De knellende woningmarkt zorgt al jarenlang voor een sterke toename van de huizenprijzen. Er is dringende vraag naar duurzame oplossingen voor het grote woningtekort in Nederland.

Een veranderende woonbehoefte: Brede maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de veranderende bevolkingssamenstelling en de aandacht voor duurzaamheid, spelen een belangrijke rol bij hoe we (in de toekomst) in Nederland willen wonen.

Langer zelfstandig thuis: Door andere wensen over levenskwaliteit en keuzevrijheid willen veel mensen hun leven ook op hogere leeftijd graag voortzetten zoals zij gewend zijn. Zorg en ondersteuning zullen vaker dichtbij of aan huis verleend worden.

Multifunctioneler gebruik van de schaarse ruimte: Wat vandaag aan infrastructuur nodig is, is binnen 20 jaar mogelijk overbodig. Veranderende behoefte aan ruimte voor wonen, werken en recreëren, leidt tot vraag naar flexibiliteit in het bouwen en gebruik van woningen, met oog voor de toekomst.

Gedeeld inzicht en samenwerking nodig om van oplossingsrichtingen te komen tot visie en realisatie
Er is niet één oplossing voor deze complexe opgave. Per 1 januari 2024 dienen gemeenten een woonzorgvisie te hebben vastgesteld. Dit vraagt analyse van de bestaande situatie, beeld bij relevante lokale ontwikkelingen van zorgvraag en woningaanbod in relatie tot oplossingsrichtingen.

De transformatieagenda van het programma Ouder Worden 2040 benoemt de volgende oplossingsrichtingen:

1. Realiseren diversiteit aan woningen
   – Woonvormen gericht op ontmoeting en gezamenlijkheid
   – Nieuwe woonvormen zoals co-living en living as a service
   – Duurzame transformatie van bestaande gebouwenpalet
   – Nieuwbouw voor een gezonde woningmarkt

2. Aanpassen wet- en regelgeving voor divers woningaanbod en -gebruik
   – Wettelijke aanpassingen voor geclusterde en collectieve woonvormen
   – Samenwonen in bestaande ruimtes via samenwoonsubsisidies

3. Ondersteunen van ouderen in de eigen woonomgeving
   – Stimulering zelf- en samenzorg
   – Inzet van passende zorgtechnologie (preventie en gezond leven, domotica, zorg op afstand)

Het kabinet neemt regie op passende woonruimte voor ouderen. Het programma wonen en zorg voor ouderen kent 3 actielijnen:

1) Versnellen woningbouw
2) Informeren, ontzorgen en verbeteren doorstroming
3) Verbetering van de leefomgeving

In deze actielijnen wordt aandacht besteed aan realiseren van diversiteit aan woningen, het wegnemen van mogelijke belemmeringen in het kader van aanbod, gebruik en doorstroming, en het creeren van een leefomgeving die uitnodigt tot bewegen en ontmoeten.

De complexe opgave vraagt om vanuit de context van de lokale en regionale omgeving een brede analyse te realiseren waarin gekeken wordt naar aanbod- en vraagontwikkeling van zorg- en welzijn, woningvraag en -aanbod (kwantitatief en kwalitatief), kwaliteit van de leefomgeving, bereikbaarheid van voorzieningen, en naar achtergrond, gezondheid en kwetsbaarheid, welzijn en de sociaal-economische status van burgers. Deze brede analyse draagt bij aan een gedeeld beeld over de lokale opgave en passende keuzes en prioritering voor oplossingen en mogelijkheden.

Het realiseren van oplossingen vereist samenwerking tussen alle betrokken partijen, zoals de gemeente, burgers, zorg- en welzijnsorganisaties, het zorgkantoor, woningcorporaties en -coöperaties, ontwikkelaars, en financiële instellingen.

Heldere analyse als gedeeld start- en referentiepunt voor gewenste beweging
BeBright begeleidt verschillende gemeenten en betrokken woon- en zorgpartijen in het proces om te komen tot een gedragen woonzorgvisie en het vaststellen van een uitvoeringsplan. Hierbij worden kennis en inzichten vanuit de transformatieagenda van het programma Ouder Worden 2040 en expertise in het begeleiden en vormgeven van regionale en lokale samenwerkingen gebundeld.

Een belangrijk startpunt in het proces naar een gedeelde visie en aanpak realiseren we met onze BeBright analytics. Samen met betrokken partijen komen we met openbaar beschikbare feiten en cijfers en kwalitatieve inzichten uit interviews tot een gedeeld beeld van de regionale en/of lokale uitgangsituatie, relevante dynamieken en uitdagingen en opgaven, en gaan we in gesprek over de betekenis voor beleid, organisatie en uitvoering.

Nieuwsgierig naar wat we kunnen betekenen? Bel dan vrijblijvend eens met met Jiska de Wit of Daniël Mogendorff

Interessant artikel? Meld je dan hier aan en ontvang elke 2 maanden de BeBright nieuwsbrief.