+31(0)30 88 879 27 office@bebright.eu

Handvatten voor het vergroten van het digitaal verandervermogen

Het inzetten van innovatiekracht is cruciaal in de transformatie-opgave waar de zorg voor staat. Maar niet alle zorgorganisaties bevinden zich op hetzelfde innovatieniveau of hanteren dezelfde aanpak. Dit kan te maken hebben met bewuste keuzes, of met het ontbreken van bepaalde elementen. Het Innovation Maturity Model biedt inzicht en praktische handvatten om het digitaal verandervermogen te vergroten. Waar staat jouw organisatie?

Noodzaak van innovatiekracht in de Nederlandse zorg
De gezondheidszorg staat voor grote uitdagingen: de veranderende maatschappelijke context en zorgbehoeftes vragen dringend om innovatie, nieuw zorgaanbod en oplossingen. Dit vraagt om flexibiliteit en innovatiekracht van alle organisaties in de zorg, zo concludeerde de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving vorig jaar.

De innovatiekracht van de Nederlandse gezondheidszorg is afhankelijk van het innovatievermogen (of verandervermogen) van nieuwe, en vooral bestaande zorgorganisaties. Maar zorgorganisaties bepalen samen met zorggebruikers, waar innovatie nodig is en hoe deze moet worden ingezet. Dat is geen eenvoudige opgave. Met andere woorden: stappen zetten op het gebied van innovatie vereist naleving van regelgeving, aantonen van toegevoegde waarde en het overtuigen van belanghebbenden, vaak met financiële gevolgen als onderbouwing. Het dwingt ook tot keuzes. Denk aan dilemma’s rond het inzetten van schaarse capaciteit. Of langetermijninvesteringen versus het oplossen van actuele begrotingstekorten.

Versterken van innovatievermogen
Het is noodzakelijk om de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg te borgen, nu en naar de toekomst. Maar hoe kan een zorgorganisatie op weg naar een toekomstbestendige zorgsector haar innovatievermogen verhogen? Het vermogen om te innoveren vergt meer dan goede ideeën, technologieën of enthousiaste professionals. De manieren van innoveren binnen zorgorganisaties zijn namelijk zeer divers. Soms zijn dat bewuste keuzes. Maar vaak ontbreken concrete elementen uit bijvoorbeeld de financieringsstructuur of organisatie cultuur om tot innovatie te komen. Dit leidt tot diversiteit in aanpak en tempo. De ene organisatie loopt vooruit en creëert, terwijl een andere afwacht tot een innovatie, bijvoorbeeld leefstijlmonitoring, zich bewezen heeft en gaat dan pas over tot implementatie.

Verschillende modellen en theorieën kunnen het innovatievermogen van organisaties in kaart brengen. De inzichten bieden tevens aanknopingspunten om het innovatievermogen te vergroten en aan de slag te gaan. Maar waar te beginnen?

Innovatievolwassenheid
Het Innovation Maturity Model (IMM) is in 2006 ontwikkeld en onderging updates in 2013 en 2020.  Het model is ontworpen in samenspraak met tientallen experts om zorgorganisaties te begeleiden bij hun innovatieopdracht (1,2). IMM geeft inzicht in de mate van innovatievolwassenheid van een zorgorganisatie en is afgestemd op de karakteristieken van de Nederlandse gezondheidszorg.

De beoordeling van volwassenheid omvat aspecten zoals strategie en sturing, financiering, resultaten en meetbaarheid, methoden, cultuur, competenties en communicatie met onderliggende elementen. Om verdere innovatie te stimuleren dienen organisaties innovatie op te nemen in hun langetermijnstrategie, vernieuwing te omarmen als onderdeel van de cultuur en te investeren in innovatiecompetenties.

Drie categorieën
Het model schetst de verschillende innovatievolwassenheidsniveaus van een zorgorganisatie, grofweg onderverdeeld in drie categorieën:

  1. De gelegenheidsinnovator of innovatorzoeker. In dit stadium is de organisatie een toevallige en ontdekkende innovator die af en toe tegen een nieuwe uitvinding aanloopt en deze implementeert.
  2. De innovatiebouwer of innovatiefabriek. Deze organisatie is een stap verder. Hier worden regelmatig innovaties ontwikkeld, geïmplementeerd en toegepast. Dit duidt op een bewuste en ontdekkende innovatie-aanpak.
  3. De innovatieleider. Dit is het hoogste stadium. De organisatie is een wendbare en richtinggevende innovator, en daarmee een ‘innovatieleider’.

Uit eerdere benchmarks blijkt dat ruim driekwart (76%) van de Nederlandse zorgorganisaties zich op het niveau van ‘Innovatiezoeker’ of ‘Innovatiebouwer’ bevindt.

Figuur. Het IMM onderscheidt vijf innovatievolwassenheidsniveaus

Meer informatie over de verschillende niveaus is te vinden op de website van Zorg Enablers.

Aan de slag met het vergroten van digitaal verandervermogen
De innovatievolwassenheid wordt bepaald aan de hand van zeven aspecten en 56 onderliggende elementen. Alle aspecten en elementen zijn gebundeld in een praktische assessmenttool. De tool biedt de mogelijkheid om aan de hand van gerichte vragen te analyseren hoe medewerkers de huidige innovatievolwassenheid van de organisatie beoordelen. Ook wordt duidelijk wat de gewenste innovatievolwassenheid is.

Figuur. Het IMM is opgebouwd uit meerdere aspecten en elementen

Het IMM is geen doel op zich. Het is eerder een behulpzaam kompas om de organisatie effectief in te richten voor innovatie in de kernactiviteiten. Een zorgorganisatie kan op grond van het model weloverwogen kiezen voor een benadering als innovatiebouwer of innovatiefabriek (2), of een wendbare innovatieleider (3). Vervolgens wordt zichtbaar of de organisatie nog aspecten met ondeliggende elementen moet ontwikkelen om de gekozen status optimaal in te vullen en voorwaarden te creëren voor effectieve innovatie. Het IMM geeft tevens praktische richtlijnen voor de nodige vervolgstappen.

In een periode van schaarste en scherpe keuzes, is het belangrijk om succesvol te navigeren door de complexe zorgomgeving. BeBright heeft de afgelopen jaren diverse organisaties ondersteund bij het inrichten van hun digitale en innovatieve ambities en stappen, mede met behulp van het IMM.

Benieuwd naar de positie van jouw organisatie? Doe alvast de sneltest! En wil je meer weten over het model of de vervolgstappen om het digitaal verandervermogen van de organisatie te vergroten? Neem dan gerust contact op met Sjoerd Emonts en Pita van Arkel.

[1] P.J. Idenburg en M. van Schaik. Diagnose Zorginnovatie: over technologie en ondernemerschap. Scriptum. 2013

[2] S. Emonts en K. van Rijt. Optimalisatie van het Innovation Maturity Model: een Delphi-onderzoek naar de innovatievolwassenheid van de Nederlandse zorgorganisaties. BeBright. 2020

Interessant artikel? Meld je dan hier aan en ontvang elke 2 maanden de BeBright nieuwsbrief.


Meer weten?

Neem vrijblijvend contact op!