+31(0)30 88 879 27 office@bebright.eu

Een van de fundamenten van een succesvolle regionale samenwerking is goede gegevensuitwisseling tussen zorgverleners en organisaties vanuit verschillende disciplines. Als instelling zelf en in netwerken leren en ontwikkelen op basis van data, ook wel datagedreven werken, roept dat veel vragen op over hoe de data uitgewisseld kan worden. Bij het uitwisselen van data tussen organisaties kunnen de FAIR Data principes helpen. Hoe implementeer je de FAIR Data principes en wat moet je daarvoor organiseren? Samen met het Zorginstituut Nederland heeft BeBright een FAIR implementatietool ontwikkeld waarmee bestuurders en projectleiders aan de slag kunnen.

Het Zorginstituut wil datagedreven werken in de zorg stimuleren en heeft BeBright gevraagd te ondersteunen bij het ontwikkelen van een implementatiehulp om te werken en denken vanuit de FAIR principes: de FAIR implementatietool. Deze tool is bedoeld voor met name bestuurders en projectleiders die datagedreven werken en gegevensuitwisseling willen stimuleren op basis van deze FAIR principes. Om de implementatietool in de praktijk te brengen zijn BeBright en het Zorginstituut dan ook op zoek naar samenwerkingsverbanden die datagedreven werken hoog op de agenda hebben staan en met deze tool aan de slag willen!

“Vanuit het Zorginstituut zien wij de mogelijkheden van datagedreven werken en willen we het veld ondersteunen om vanuit data met en van elkaar te leren en door te ontwikkelen. Door te kijken naar de randvoorwaarden en het omzetten van de voorwaarden naar de praktijksituatie; de FAIR implementatietool is hier een voorbeeld van.” – Bodil Schlotzhauer (Zorginstituut Nederland)

FAIR implementatietool

In de praktijk zien we dat zorgorganisaties niet altijd data goed uit kunnen wisselen, omdat bijvoorbeeld gegevens op verschillende manieren worden vastgelegd of niet goed beschikbaar zijn binnen de organisatie. Het inzetten van FAIR principes heeft als doel om de toegevoegde waarde en mogelijkheden van data, algoritmes, datagerelateerde tools en werkwijzen te maximaliseren. FAIR is een acroniem en staat voor: Findability, Accessibility, Interoperability en Reusability. Daarbij is data die “FAIR” zijn ook leesbaar voor machines.

Het doel van de FAIR implementatietool is om partijen te ondersteunen om datagedreven te gaan werken. Uit literatuuronderzoek komt naar voren dat er al veel bekend is over het inzetten van FAIR principes binnen de onderzoekswereld, waarbij de focus ligt op het technisch FAIR maken van data. Voor partijen buiten het onderzoeksveld is de context anders, en vraagt het veel om FAIR principes te implementeren. Het is daarom belangrijk inzicht te krijgen in welke stappen genomen kunnen worden en hoe je dit als organisatie zelf of in samenwerking met anderen kunt aanpakken. Welke thema’s zijn belangrijk? En welke stappen moet je zetten om datagedreven te kunnen werken? Dit zijn vragen waar de implementatietool antwoord op geeft.

“De FAIR implementatietool biedt organisaties meer praktische handvatten om ideeën rondom datagedreven werken in de praktijk te kunnen brengen.” – Bodil Schlotzhauer (Zorginstituut Nederland)

De FAIR implementatietool omvat verschillende thema’s, op basis waarvan stappen gedefinieerd zijn. De hoofdhema’s in de tool zijn: Strategie en Sturing, Samenwerking (data-uitwisseling) in netwerken, Kennisontwikkeling in communities, Organisatie & Processen en Data. Onder de thema’s vallen verschillende sub-thema’s ter specificatie. De aan de thema’s gekoppelde stappen werken toe van een organisatie die nog niet bezig is met FAIR implementeren (onbewust onbekwaam), naar een organisatie die volledig toegerust is op FAIR datauitwisseling (onbewust bekwaam).

Praktische aanpak

Om goed aan te sluiten bij de wensen van de doelgroep namelijk bestuurders en projectleiders van zorginstellingen en samenwerkingspartijen, is voor de creatie van de FAIR implementatietool gekozen voor een praktische aanpak: prototyping. Prototyping is een belangrijk gereedschap binnen Design Thinking. Het maken van een prototype dwingt om concreet te worden, het stimuleert het gesprek met betrokkenen en eindgebruikers, en het nodigt uit tot het geven van feedback. Na een korte analysefase is een prototype is ontwikkeld met als belangrijkste doel om feedback op te halen van eindgebruikers. Deze feedback is vervolgens opgehaald bij de betrokkenen en eindgebruikers en gebruikt om een herziene versie te maken die aansluit bij de behoefte in het veld.

“Wij hebben prototypering als een zeer praktische aanpak ervaren om snel van de opdrachtomschrijving naar een prototype voor de FAIR implementatietool te komen, waarbij het gedurende het gehele proces inzichtelijk is waar we met z’n allen naartoe werken.” – Bodil Schlotzhauer (Zorginstituut Nederland)

Denk je mee?

De urgentie om (regionaal) samen te werken wordt steeds groter. Om inzichten tussen organisaties gedegen te kunnen delen is gegevensuitwisseling van groot belang. Naast de beschikbare informatie over de technische aspecten van FAIR gegevensuitwisseling, beoogt de FAIR Implementatietool samenwerkingen te helpen door de organisatorische aspecten in kaart te brengen en in te richten. Voor het doorontwikkelen van de FAIR Implementatietool is het nodig dit verder in de praktijk te toetsen.

Ben je, of ken je een samenwerkingsverband dat datagedreven werken hoog op de agenda heeft staan, en hier een sparringpartner bij kan gebruiken? Help ons de tool in de praktijk te brengen en neem dan contact op met: Jiska de Wit of Dominique Oudhuis