De vernieuwende kracht van VPT (Volledig Pakket Thuis)

Het dienstverleningsconcept Volledig Pakket Thuis (VPT) biedt de kans om verder te kijken dan de traditionele zorgprincipes van verpleeghuiszorg en wijkzorg. Hoewel veel organisaties nog steeds vasthouden aan deze vertrouwde principes en businessmodellen, liggen er mogelijkheden om binnen VPT meer aandacht te besteden aan de wijze waarop clienten ondersteund worden met welzijn en zorg. Dit vraagt om een vernieuwende benadering van teamsamenstelling, functiemix, denk- en werkwijze van medewerkers en sturingsprincipes. Daarnaast kunnen technologie, hulpmiddelen en samenwerking met de informele zorg veel effectiever worden benut. In dit artikel delen we een aantal principes voor toekomstbestendige VPT.

Waarom inzetten op VPT?
De vraag naar langdurige zorg en ondersteuning voor kwetsbare mensen blijft toenemen. Door personeelstekorten en toenemende zorgkosten is deze toenemende vraag niet binnen verpleeghuizen op te vangen. Bovendien is het niet meer van deze tijd om ouderen met een zorg- en ondersteuningsbehoefte te isoleren in gesloten of naar binnen gekeerde settings. Met het Volledig Pakket Thuis (VPT) kan zorg en ondersteuning in de thuisomgeving worden geleverd.

Het programma WOZO stimuleert het VPT onder het motto: ‘Zelf als het kan, thuis als het kan en digitaal als het kan’. Ook de zorgkantoren ondersteunen de VPT-ontwikkelingen, zodat zorg beschikbaar blijft voor wie dat nodig heeft.

Toekomstbestendige invulling van VPT
Bij het VPT is wonen strikt gescheiden van welzijn en zorg: zorgorganisaties bieden zorg en welzijn, met een nadruk op welzijn en begeleiding. Huisvesting valt buiten het pakket, dat betalen en regelen cliënten zelf. Een toekomstbestendig VPT vereist meer dan het simpelweg aanpassen van intramurale zorg naar een nieuw concept. Het gaat om visie en de juiste principes. Hieronder beschrijven we 7 uitgangspunten voor duurzame invulling van VPT.

1. Pas niet 1-op-1 principes uit verpleeghuis- of wijkzorg toe
Het VPT biedt zorg en ondersteuning aan huis voor mensen met een (intensieve) zorgvraag, met een sterke focus op welzijn en het inschakelen van het netwerk van de cliënt (informele zorg). Zorgtaken worden gecombineerd met welzijnsactiviteiten, bijvoorbeeld samen boodschappen doen en koffiedrinken. Deze benadering met een focus op begeleiding en structuur aanbrengen is significant anders in vergelijking met de focus op zorg in de intramurale setting. Medewerkers krijgen daardoor te maken met andere diverse taken en werken voortaan in langere ondersteuningsmomenten in plaats van het uitvoeren van een zorgtaak en door moeten naar de volgende cliënt. Voor de organisatie zijn er ook grote veranderingen. Zo spelen er andere risico’s omdat de zorgverleners niet 24/7 aanwezig zijn. Daarom vereist het VPT een nieuwe aanpak van risicobeheer en het maken van gezamenlijke afspraken met de cliënt en het netwerk.

2. Succes door visie, uitgedacht concept en business case
Het succes van het VPT hangt af van een duidelijke visie binnen de organisatie. Het concept moet aansluiten op de interne processen, werknemers en cliënten. En iedereen moet begrijpen wat het dienstverleningsconcept VPT binnen de organisatie inhoudt. Essentiële onderdelen zoals waardepropositie, de doelgroep, de operatie en de levering moeten goed gedefinieerd zijn. Bepaal bijvoorbeeld wat wel en niet binnen het VPT valt. Een volledig pakket thuis betekent niet dat alles thuis geleverd móet worden.

Ook is een solide businesscase noodzakelijk voor een succesvolle implementatie, inclusief het berekenen van het budget per cliënt. Een rekentool helpt bij het bepalen van de mogelijkheden voor welzijn en zorg binnen dit budget.

3. Echt samen: gelijkwaardige samenwerking met familie en sociaal netwerk
De basis van het VPT is samenwerking en het bieden van holistische en gepersonaliseerde zorg. Dit begint met gesprekken met de cliënt, de familie en naasten om te bepalen wie welke taken op zich kan nemen. Het VPT-team biedt ondersteuning als de cliënt of het sociale netwerk bepaalde taken niet kan uitvoeren. De zorgbehoefte van de cliënt wordt afgewogen tegen de inzet van het personeel.

Bij het VPT levert één organisatie samen met onderaannemers, alle diensten en zorg. Belangrijke vragen hierbij zijn: wat kan cliënt, familie en/of netwerk zelf, wat doen wij als organisatie, en wat besteden we uit?

4. VPT door een VPT-team, met eigen manier van werken en handelen
De combinatie van welzijn en zorg bij mensen thuis vraagt om een andere benadering dan in de intramurale zorg. Zorgwerknemers uit een intramurale setting hebben van oorsprong een andere benaderingswijze wat van hen een aanpassing vraagt in wijze van werken en handelen om deze cliënten binnen VPT te helpen. De focus ligt minder op zorg, maar op structuur en begeleiding bieden voor de bewoner. Een gespecialiseerd VPT-team kan de focus op welzijn en samenwerking sterk uitgedragen. De winst bij dit VPT-team zit hem in het integraal uitvoeren van de zorg, ondersteuning en welzijnstaken en deze niet als losse onderdelen te zien. Met een andere teamsamenstelling kan ondersteuning aan de cliënt goed en efficiënt worden georganiseerd.

5. Technologie ondersteunend aan VPT-visie en faciliterende back-office
Technologie is geen doel op zich maar een middel om de VPT-visie in de praktijk te brengen. Thuismonitoring kan bijvoorbeeld helpen om medewerkers efficiënt te laten werken en reisbewegingen te voorkomen. Dit creëert ruimte voor meer persoonlijke aandacht voor cliënten die dat nodig hebben. Ook een efficiënte back-office is essentieel om medewerkers te ondersteunen en tijd te besparen

6. VPT-locaties vragen om een nieuw vastgoedconcept
Een VPT-locatie is in de eerste plaats een woongebouw, is open en interacteert met de omgeving. Het concept is gericht op behoud van het sociale netwerk van bewoners, zorgt ook voor betrokkenheid van de wijk en maakt zo een andere rol van de zorgorganisatie mogelijk. Intramurale locaties kunnen daarom niet vanzelfsprekend gebruikt worden voor VPT-zorg, omdat die de relatie met de wijk en de identiteit als woongebouw vaak deels in de weg staat. Ook zal intramurale zorg in de toekomst vooral voorbehouden zijn aan de zwaarste doelgroep, die niet meer in een eigen huis kan worden met ondersteuning.

Het vastgoed voor het VPT stelt andere eisen aan de woonomgeving dan intramurale zorg. Dit vraagt om een andere visie op vastgoed. Waar intramurale locaties naar binnen gekeerd zijn en gericht zijn op efficiëntie, fungeert een VPT-locatie als een eigen huis, met gemakkelijk contact met de samenleving.

7. VPT is onderdeel van de wijk
Bij het VPT in de wijk blijven mensen thuis of zoveel mogelijk in de eigen en vertrouwde omgeving wonen, met een sociaal netwerk van buren, vrienden en familie. We willen voorkomen dat cliënten hun netwerk verlaten, wat bij een intramurale setting nog weleens het geval is. Het principe van de ‘zorgzame buurt’, waarin mensen naar elkaar omkijken, is hierbij essentieel. Dit geldt ook voor geclusterde VPT-locaties, een plek met meerdere VPT-woningen, waarvan het belangrijk is dat ze onderdeel zijn van de wijk en zorgen voor een levendige en diverse woonomgeving. Kortom: versmelting met de samenleving!

Ben je benieuwd hoe je jouw organisatie klaarstoomt voor het Volledig Pakket Thuis? Wil je weten hoe je een vervolgstap zet? Of heb je wellicht inzichten en tips voor BeBright vanuit eigen ervaringen? Onze collega’s komen graag met je in contact! Neem contact op met Sjoerd Emonts of Arjo Mans. Heb je een vraag over vastgoedconcepten in relatie tot VPT, neem dan contact op met Arnout Siegelaar.

Zorgorganisatie Careyn heeft in samenwerking met BeBright het Volledig Pakket Thuis succesvol geïmplementeerd. Lees hier hun ervaringen: https://bebright.eu/ouderenzorg-vpt-careyn/.

Interessant artikel? Meld je dan hier aan en ontvang elke 2 maanden de BeBright nieuwsbrief.