Gert Leeftink over werkplezier in de Zorg

‘Werkplezier Werkt!’. Onder deze programmatitel werkt BeBright al ruim een jaar samen met Espria. Maar hoe werkt werkplezier dan precies en waarom is het een cruciaal onderdeel van transformatie? Gert Leeftink, tot voor kort programmadirecteur Mens en Arbeid bij Espria, startte samen met een collega de beweging. Hij is vers met pensioen. In dit artikel deelt hij zijn ervaringen, inzichten en opvattingen over wat werkelijk telt in het werk, en in het leven.

Aanvankelijk aarzelde Gert in 2016 toen hij werd gevraagd om aan te treden als programmadirecteur Mens en Arbeid bij Espria. Kort daarvoor had hij een ernstige ziekte doorgemaakt en eigenlijk wilde hij vooral de draad weer oppakken als directeur bij thuiszorgorganisatie Icare. Dat deed hij in de eerste instantie ook. “Maar zoals vaak het geval is bij mensen die een ingrijpende ervaring hebben meegemaakt, realiseerde ik me dat ik niet meer paste in de maalstroom van het verleden.”

Alleen mezelf
Gert accepteerde alsnog de uitnodiging van Espria en begon in de zomer van 2017 aan, zoals hij zelf zegt, een ingewikkelde, bijna onmogelijke baan. “Voor het eerst in mijn carrière had ik geen formele bevoegdheden. Ik moest het simpelweg doen met mezelf. Maar ik besloot het aan te gaan. Ik wilde na mijn pensioen niet terugkijkend denken: had ik het toch maar gedaan.” Gert wist ook dat bevoegdheden geen garantie zijn om veranderingen in gang te zetten. “Het heeft vooral te maken met wie de mouwen wil opstropen.”

Intensieve menshouderij
Over organisaties die hun medewerkers beschouwen als productiemiddel heeft Leeftink sterke opvattingen. Tegelijkertijd herkent hij deze zienswijze. “Beschamend genoeg realiseerde ik me dat ik van Icare een organisatiesysteem had gemaakt dat leek op een intensieve menshouderij. Het was een zorgfabriek, en die draaide heel goed, ook financieel. Maar we namen de mensen onvoldoende serieus, terwijl zij het belangrijkste draaipunt vormen. ”

Elkaar waarderen als vakmens én mens
Deze confronterende ervaring leidde ertoe dat Gert besloot zich te wijden aan het thema werkplezier. Een thema dat volgens hem urgent is maar binnen veel organisaties nog te weinig opgepakt wordt. “In werken aan werkplezier neem je je collega’s serieus, je ziet en waardeert elkaar als vakmens en als gewoon mens. Vanuit dat perspectief vertrouw je erop dat cliënten en bewoners de beste zorg krijgen en collega’s het fijn vinden om te werken. Werken aan werkplezier is daarmee niet instrumenteel, maar fundamenteel.”

Zoek naar wat mensen drijft
“Mensen die in de zorg willen werken, doen het vaak niet voor het geld, anders hadden ze wel een andere carrière gekozen. Ze gaan ‘aan’ op iets anders en daar moeten we op inspelen om mensen te verbinden.” Om te beschrijven waar die ‘aan knop’ bij zorgmedewerkers zit, gebruikt Gert de vier amplitiethema’s: Bevlogenheid, Talentmanagement, Werkinrichting en Vitaliteit. (Lees hier meer over deze thema’s: https://bebright.eu/amplitie-zorg-welzijn/) Bevlogenheid is volgens hem het startpunt, omdat het gaat over het verlangen om ergens voor te willen gaan. “Organisaties moeten actief zoeken naar wat hun medewerkers drijft om deze bevlogenheid aan te kunnen wakkeren. Je moet het als organisatie mogelijk maken om bij je talent te kunnen komen en er iets mee te doen.”

Het team dichtbij
Om medewerkers te stimuleren, zijn er volgens Gert altijd een paar opties om het werkklimaat aangenaam maken. Zo zou er meer gekeken moeten worden naar zaken als het werken aan een prettige sfeer in het team, het versterken van leidinggevenden en het zorgen voor roosters die werk en privé in balans brengen. Gert noemt de vraag “heb ik het hier fijn met mijn team?” een basisvraag. Het team is voor veel mensen het draaipunt: daar moet het goed zitten.

Vitaliteit
Gert verbindt het vierde thema – vitaliteit – aan loyaliteit. “Veel mensen willen niet uitvallen omdat ze loyaal zijn aan hun klanten, het team, het gezin… Ze zetten zichzelf vaak op de laatste plaats.” Welbevinden gaat behalve over de balans, ook over de verantwoordelijkheid van medewerkers om zelf inzetbaar te blijven. Ook koppelt Gert welbevinden aan de inspanningen van de organisatie om de medewerkers te ondersteunen als ze zelf die verantwoordelijkheid beperkt kunnen dragen.

Liefdevol ontmoeten zonder op de klok te kijken
Werkgeluk en werkplezier gaan in essentie over oprechte ontmoetingen en oprechte nieuwsgierigheid, stelt Gert. “Anders gezegd: het gaat allemaal om liefde voor de mensen met wie je werkt. Bij een oprechte ontmoeting ontstaat energie die een onomkeerbare verandering in beweging kan zetten. Als je niets voor de mensen voelt, is het de vraag of je ze serieus neemt en kunt waarderen.” Ook je thuis voelen in een team en kwetsbaar durven zijn, heeft volgens Gert alles te maken met verbinding en elkaar kunnen ontmoeten.

Voor liefdevol ontmoeten is tijd nodig die zich niet altijd laat leiden door kloktijd. “De manier waarop we nu tijd inrichten is ergens in de industriële revolutie bepaald, om onze economie en het leven mee te organiseren. Nu leven we voortdurend onder tijdsdruk. Zelfs als we samen zijn kijken we nog op de klok. Dan moet je je afvragen: ben ik nog in verbinding? Tijdens een oprechte ontmoeting staat de tijd stil. In zulke momenten wordt de basis gelegd voor vooruitgang.”

Goed werkgeverschap
De woorden van Gert onderschrijven het belang om amplitie blijvend op de agenda te zetten. Het stimuleren van werkplezier en welbevinden is niet iets dat je kunt optimaliseren tot een hoogtepunt en waar je vervolgens niets meer aan hoeft te doen. Het is de basis voor vooruitgang en een succesvolle transformatie, alleen zo kunnen we in beweging blijven met elkaar. Zorg er dus voor dat het ingebed is in de organisatie voor blijvend resultaat.

BeBright begeleidt Espria bij het ontwikkelen en realiseren van een beweging voor meer welbevinden van medewerkers. Ben jij benieuwd hoe jouw organisatie zo goed mogelijk invulling kan geven aan goed werkgeverschap? Wil je samen inzetten op het vergroten van welbevinden en werkplezier van medewerkers? Of heb je inzichten en tips vanuit eigen ervaringen? Neem contact op met Ellis Boerkamp of Bo Fokkes

Interessant artikel? Meld je dan hier aan en ontvang elke 2 maanden de BeBright nieuwsbrief. Lees ook ons eerdere artikel HR-leiders uit de VVT delen inzichten.