De digitale transformatie van de zorg is in volle gang. Vaak is passende zorg één van de uitgangspunten. En steeds vaker betekent passende zorg ook hybride zorg: een mix van digitaal en fysiek. Om hybride zorg succesvol te versnellen zijn kennis, inzicht en overzicht vereist bij zorgaanbieders. Want hybride zorg gaat niet alleen over technologie maar ook over processen, medewerkers, en organisatie-inrichting. Maar hoe maak je een start met het ‘waarom’, ‘wat’ en ‘hoe’ van hybride zorg?
Ambities rondom hybride zorg breed omarmd
Al enkele jaren wordt er stevig ingezet op de digitale transformatie van de zorg. En dat is hard nodig ook om de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg te blijven garanderen naar de toekomst. Met de toenemende druk op de zorg – meer vraag, groeiende personeelstekorten, stijgende kosten – is de digitale ambitie inmiddels terug te lezen in alle beleidsdocumenten en akkoorden rondom gezondheid en zorg, waaronder het Integraal Zorg Akkoord (IZA).
Ook stellen zorgverzekeraars steeds striktere eisen in hun inkoopbeleid aan zorgaanbieders rondom digitalisering. Neem als voorbeeld CZ, die in hun nieuwe inkoopbeleid de gezamenlijke ZN-ambitie digitalisering 2024 als uitgangspunt neemt:
- Er is in kaart gebracht welke zorg de zorgaanbieder vanaf 2024 hybride of digitaal gaat leveren, en welke zorg wordt afgeschaald;
- Voor tenminste 25% van de zorgpaden en zorgprocessen is een hybride en/of digitaal zorgpad of zorgproces uitgetekend;
- Minimaal 10% van de patiënten ontvangt eind 2024 al een vorm van hybride of digitale zorg.
En landelijke beleidsorganen nemen meer regie om een versnelling van de digitale transformatie van de zorg te bewerkstelligen. Zo presenteerde minister Ernst Kuipers nog begin april de nationale visie op het gezondheidsinformatiestelsel en het actieplan om de markt voor zorg-ICT te verbeteren. Om daarmee de gewenste stap te maken naar ‘passende hybride zorg’. Enerzijds wil de minister scherper toezicht houden en meer regie nemen, anderzijds legt hij de verantwoordelijkheid bij de leveranciers en bestuurders.
Voldoende kennis, inzicht en overzicht vereist om hybride zorg te versnellen in snel veranderend speelveld
Hybride zorg: het is geen vrijblijvend experiment meer, maar vormt inmiddels een structureel onderdeel van de zorg. Net zoals ‘netwerkzorg’ en ‘datagedreven werken’ onderdeel zijn van de digitale transformatie. Zorgaanbieders, en andere stakeholders met betrekking tot de digitale transformatie, realiseren zich ook steeds beter dat technologie slechts één aspect is bij digitale transformatie. Het gaat bijvoorbeeld ook over vraagstukken met betrekking tot (regionale) samenwerking, kortetermijnbelang versus lange termijn (maatschappelijke) waardecreatie en organisatie-inrichting. Over kennis en competenties onder het personeel. En over het herontwerp van processen en verander- en portfoliomanagement.
Het zijn vaak geen eenvoudige vraagstukken en daarmee beslissingen om te maken voor zorgaanbieders. En beslissingen die ook nog moeten plaatsvinden in een snel veranderend speelveld. Want naast alle nieuwe beleidsafspraken, spelen er maatschappelijke en technologische ontwikkelingen (zoals jaarlijks gebundeld in Zorg Enablers), zijn er ontwikkelingen rondom wet- en regelgeving (denk aan WEGIZ en de EHDS), lopen er diverse onderzoeken rondom digitalisering en bestaan er ontzettend veel (subsidie-)programma’s (bijvoorbeeld VIPP en Health-RI). Ook zien we een wildgroei aan platformen en coalities t.a.v. versnelde implementatie en opschaling van digitale toepassingen in de zorg die kennis en inzichten verspreiden rondom de digitale transformatie.
Figuur: Schets* van veranderend speelveld rondom de digitale transformatie van de zorg [niet uitputtend]
Het maken van juiste beslissingen rondom de vraagstukken vergt kennis, inzicht en overzicht bij zorgaanbieders. Deze conclusie stond ook in de nationale visie van het ministerie van VWS: “Betere vraagarticulatie en het effectiever besteden van zorggeld en het mogelijk beperken van de ICT-kosten vergt voldoende kennis, inzicht en overzicht ten aanzien van het onderwerp bij zorgaanbieders om goede beslissingen te kunnen nemen. […] Iets wat nu soms onvoldoende aanwezig is.” En met de alsmaar stijgende beheer- en onderhoudskosten voor de bestaande IT-huishouding en een toenemende druk op de zorgbegroting, staan zorgaanbieders voor steeds scherpere keuzes.
Heldere en gedragen visie en koers biedt zorgaanbieders houvast voor keuzes rondom hybride zorg
We schreven al eerder over het belang van een om de zorg toekomstbestendig te maken. Een goed uitgewerkte visie, strategie en bijbehorende agenda bieden zorgaanbieders houvast om goede beslissingen te maken in het snel veranderende speelveld. Waarin kennis, inzicht en overzicht is gecombineerd en er een helder begrip is van het waarom, wat en hoe. Zo krijgen losse trajecten en initiatieven een integrale aanpak met aandacht voor alle aspecten: management en bedrijfsinrichting, personeel en cultuur, processen, data en natuurlijk ICT/IT.
De transformatie naar hybride zorg is een verandertraject. Het is belangrijk hier op tijd mee te starten. De eerste stap is om scherp onderscheid te maken tussen het ‘waarom’, het ‘wat’ en de ‘hoe’. Dit geldt zowel voor een regionaal samenwerkingsverband als voor een individuele zorgaanbieder. Het zijn drie stappen waar we onze opdrachtgevers met veel plezier bij ondersteunen. En waar ook al veel andere zorgaanbieders mee zijn gestart. Ieder op zijn of haar eigen tempo en met eigen stapgrootte.
Meer weten over hybride zorg of digitale transformatie, of wil je een volgende stap zetten? Wij komen graag met je in contact! Sjoerd Emonts, Pita van Arkel en Jiska de Wit.
Interessant artikel? Meld je dan hier aan en ontvang elke 2 maanden de BeBright nieuwsbrief.
